Door: Jerika Cloots     Categorie: Paard, Verzorging & Onderhoud, Hoeven

Advies van een speciaalzaak: hoe zorg je voor gezonde hoeven bij een paard?

‘No foot, no horse’

Nu we steeds meer te maken krijgen met periodes van lange droogte in de zomer en plotse regenval in het najaar en de winter, hebben wij het gevoel dat veel paardeneigenaars meer problemen ondervinden met het gezond houden van de hoeven van hun paarden. Maar hoe hou je de hoeven gezond en is het wel echt zo dat de paarden daar meer last van hebben of niet? We lichten even toe hoe je een paardenhoef best onderhoudt en bevroegen ons bij de dierenarts en smid.

Een veel gehoord spreekwoord onder de paardenmensen is ‘No foot, no horse’. Dit is een waarheid als een koe, want als je bedenkt dat het volle gewicht van een paard eigenlijk verdeeld wordt over deze vier ‘kleine’ oppervlaktes, dan  snap je onmiddellijk dat deze hoeven erg goed verzorgd moeten worden om dit te kunnen dragen.

Maar wat is een goede hoefverzorging?

Het belangrijkste dat je moet weten, is dat een hoef constante verzorging nodig heeft. Het is niet zo dat je de hoef één keer verzorgt, dat je er vanaf bent voor een lange periode.

Dagelijkse verzorging

De paardenhoeven verzorgen moet eigenlijk (bijna) dagelijks. Het vraagt niet veel werk, maar kan veel leed voorkomen.

Kuis elke hoef daarom uit met een goede hoevenkrabber. Zorg ervoor dat er geen vuil, zeker geen nat vuil of kleine steentjes, achterblijven in de hoeven. Terwijl je dat doet, ga je ook onmiddellijk eventuele problemen kunnen opmerken aan de hoeven.

Alarmsignalen zijn een vochtige, te malse straal; een slechte geur, barsten in de hoef, brokkelende hoeven, pijnlijke hoeven.

Veel van deze problemen kan je gelukkig zelf oplossen. Heeft je paard echter pijn, contacteer dan zeker eerst de dierenarts voor je een behandeling start.

Naast het uitkuisen is ook het bevochtigen van de hoef erg belangrijk. Dit vooral om barsten en brokkelende hoeven te voorkomen. Je mag de hoeven gerust natspuiten, zeker in deze droge periodes. Vet of olie ze ook meermaals per week in. Let hierbij wel op dat je producten kiest die vochtinbrengend zijn. Producten met bijvoorbeeld teer in gaan de hoef net afsluiten tegen vocht. Smeer ook zeker de kroonrand en eventueel (afhankelijk van het product) de onderkant van de hoef in, zodat ze het broodnodige vocht goed kunnen opnemen.

Probeer ook de stal van de paarden proper te houden. De ammoniak uit de urine en mest van de paarden, kan de hoef ook aantasten. Als er dan kleine scheurtjes of zo in de hoef zouden zitten, vormen deze de ideale voedingsbodem voor bacteriën.

Bekappen en/of beslagen

Zoals reeds gezegd, heeft een paard veel minder beweging dan vroeger. In de oude tijden wandelde een paard per dag vele kilometers om aan voldoende gras te raken. Nu krijgen ze het op een dienblad en eten ze hun hooi stilstaand op. Dit betekent dat de hoeven niet meer afslijten door het schuren op de bodem. We moeten ze dus zelf laten kappen en eventueel beslagen om ze goed te onderhouden.

Om de zes à tien weken, dit kan voor elke paard anders zijn, moet je de hoefsmid laten komen. Hoeven blijven immers altijd doorgroeien, te vergelijken met nagels van mensen. Als je ze niet laat kappen, kan dit echt ernstige gevolgen hebben: manken, vergroeiingen, barsten, pijn, verkeerde stand,…

Belangrijk is dat je een goede smid hebt die je paard de juist zorgt geeft. Hij controleert niet alleen de lengte van de hoef, maar zal ook zeker nakijken of je paard mooi symmetrisch staat, geen barsten heeft of brokkelende hoeven. Indien je twijfelt over de hoeven van je paard, kan je je smid of dierenarts beter te snel laten controleren dan te laat. Corrigeren van een hoef duurt immers heel lang en dat vermijd je best.

Wat zegt de dierenarts hierover?

We vroegen het aan mijn zus, Elke Cloots. Zij is vakdierenarts en specialist paard en heeft al vijftien jaar haar eigen praktijk waar ze samenwerkt met nog drie collega’s en twee assistenten. 

Wat is, volgens jou, een gezonde hoef?

Een goede hoef is voor mij als dierenarts een hoef zonder kloven of barsten en een hoef met de juiste conformatie, de juiste stand dus. Wat ook heel belangrijk is, is de symmetrie tussen links en rechts. Want als de hoeven symmetrisch zijn, is de belasting op beide benen hetzelfde.

Dus als ik het goed begrijp, is voor jou een hoef met rotstraal of zo veel minder erg dan een hoef met een slechte stand?

Ja, want dat kan je relatief makkelijk oplossen met de juiste behandeling. Een standafwijking is veel moeilijker om te corrigeren dan een rotstraal. Als je daar de juiste behandeling toepast, verdwijnen infecties makkelijk.

Een paardeneigenaar moet zich dus minder zorgen maken bij een rotstraalhoef, dan bij een hoef met een verkeerde stand. Voor ons is rotstraal geen aankoopvernietigend gebrek, een standafwijking zeer vaak wel. Want een standafwijking is moeilijk te corrigeren.

Hoe kunnen we ongezonde hoeven, in de zin van brokkelende hoeven of kloven of zo gezond krijgen?

Naast een goede dagelijkse verzorging is het geven van biotine voor paarden met minder goede hoeven heel belangrijk. Dat is het enige supplement waarvan echt bewezen is dat het werkt op de kwaliteit van de hoef. De hoef wordt er beter, sterker van. De groeisnelheid kan je op geen enkele manier beïnvloeden, dus je moet het lang genoeg geven. Pas na een jaar heb je echt resultaat omdat de hoef dan helemaal uitgegroeid is.

Ook moet je goed kijken naar de weersomstandigheden en de bodem waar de paarden op staan. Als ze continu op vochtige bodem staan, dan is de kans op rotstraal of white line disease veel groter. Je moet dan de hoeven goed in het oog houden en eventueel preventief af en toe al een meer uitdrogend product gebruiken om in te vetten.

Staan ze op een heel droge ondergrond, dan moet je vocht inbrengen. Zorg voor een product dat daarop werkt. Geen porie sluitend product zoals teer of zo.

Het komt erop neer dat je de hoeven van je paard echt moet verzorgen volgens de noden van de moment.

We horen vaak in de winkel dat de smeden en dierenartsen er verschillende meningen op nahouden qua onderhoud van de hoeven. Wat is jouw mening hierover?

Er is inderdaad al heel veel over gezegd en soms werken de huis-tuin- en keukenmiddeltjes inderdaad, maar feit is. Je moet wel iets doen. Maar je moet het juiste product voor jouw paard op dat moment gebruiken. Soms gaan mensen invetten met een product met teer in als de hoeven al te droog zijn. Teer werkt uitdrogend, dus dan ziet de hoef er wel mooi zwart uit, maar dan wordt ze wel nog droger. Je kan dit vergelijken met gewone nagellak bij mensen. Het ziet er heel mooi uit, maar het verzorgt je nagels niet.

Wat zijn de meest voorkomende fouten in goed onderhoud dat je tegenkomt?

Wat wij het meest zien dat echt een probleem kan geven, is te lang wachten om te bekappen, slecht bekappen of zelf proberen te bekappen zonder de juiste kennis, wat dus ook slecht bekappen is. We zien ook vaak dat paarden die een verkeerde stand hadden, maar er geen last van hadden, gecorrigeerd worden. Dan begint het paard wel te manken. Als een paard goed is, correct loopt, dan moet je er vooral zoveel mogelijk afblijven. Ook al heb je een verkeerde stand.

Ook de hoefhygiëne laat bij veel mensen te wensen over. Paarden die te lang in hun eigen mest en vuil staan, krijgen vroeg of laat zeker last van hun hoeven.

Wat we ook regelmatig zien, is dat eigenaars te lang wachten met corrigeren van veulens met een standafwijking. Daar kan het wel nog gebeuren. Hoe jonger, hoe beter. Veulens kunnen al perfect bekapt worden of een plakijzertje krijgen om te corrigeren.

Wat zijn de meest voorkomende kwalen? Zijn ze makkelijk op te lossen?

Bleinen, kloven of barsten, rotstraal en bevangenheid. Dat is wat we meest zien.

Buiten bevangenheid is dit in principe allemaal relatief makkelijk te verhelpen. Soms moet je wat meer geduld hebben en zeker de juiste verzorging die ook moet volgehouden worden. Maar in de meeste gevallen komt dit goed. Hoefbevangenheid is een aandoening waarbij de hoef door ontsteking of bloeding los kan komen van het hoefbeen. Een zeer pijnlijke en ernstige situatie, die als ze niet snel en agressief behandeld wordt, een levenslang probleem blijft.

Bedankt voor je tijd!

Ook bij Laure Michielsen gingen we polsen naar haar mening. Zij studeerde af aan de hoefsmederijschool van Anderlecht en maakte er in 2016 haar hoofdberoep van. Ze combineert dit met het werken als groom op een springstal. Als smid concentreert ze zich op spring- en recreatiepaarden, maar ze heeft ook veel ezeltjes in haar cliënteel.  

Wat is volgens jou een gezonde hoef?

Een gezonde hoef is voor mij in de eerste plaats een hoef met een goede hoefstand. Dus geen scheve voeten, blokvoeten, geen platte hoeven, of zo. Ten tweede een hoef met een goede kwaliteit: geen brokkels, geen scheuren, geen rotstraal, witte lijnschimmel of andere hoefziektes. 

Witte lijnschimmel, wij hebben daar persoonlijk bij onze paarden nog geen last van gehad. Komt dit veel voor?

Meer en meer, ja. Als je dit vergelijkt met een aantal jaren geleden. Dan is dit iets dat we inderdaad vaker zien, maar voor de eigenaars vaak onbekend. Het is iets wat mensen pas zien in de tweede fase, want dan komt er een scheurtje in de hoef aan de buitenkant. Wij zien dit sneller aan de witte lijn.  Als het dan nog niet was opgemerkt door de smid, dan zit het vaak al veel hoger. Omdat het scheuren van de hoef pas in tweede fase gebeurt.

Hoe onderhoud je een gezonde hoef het best volgens jou?

Wat in mijn ogen het belangrijkst is voor paardeneigenaars is dat ze moeten zorgen voor een propere stal. Welke bodembedekking er dan in ligt, maakt voor mij op zich niet zo veel uit voor de hoeven, maar het moet wel proper zijn.

Dan moet je ook regelmatig de hoeven uitkrabben, steentjes en vuil eruit halen.

Als het paard droge hoeven heeft, moet je ze voldoende bevochtigen. Zijn ze te vochtig, dan moet je ervoor zorgen dat ze genoeg tijd krijgen om op te drogen. Zodat je bijvoorbeeld rotstraal geen kans geeft.

Laat ook zeer regelmatig de smid komen. Dit betekent in theorie om de zes à acht weken, maar dit hangt ook echt van paard tot paard, de omstandigheden af waar het paard leeft of het ijzers heeft of niet en wat er mee gedaan wordt.

Bevochtigen is dus heel belangrijk. Doen we dit dan best op een vochtige hoef of eerder op de droge hoef?

Dat is een lastige. Er zijn op dit moment zoveel tegenstrijdige meningen over, ook in wetenschappelijke artikels. De ene zegt dat je het wel moet doen en de andere niet. Ik zeg altijd tegen mijn klanten dat ze zeker producten mogen gebruiken, maar niet dagelijks. En dat als ze ze gebruiken, dit moeten afwisselen met het bevochtigen met water van de hoef. Als je dit enkel met olie doet, dan ga je de poriën in de hoef te veel afsluiten en drogen ze uit.

Probeer in de zomer zeker producten te gebruiken die volledig natuurlijk zijn. Niet met vaseline of dierlijke vetten erin, want deze vetten gaan de poriën sluiten. Als je de dagen erna dan je hoef bevochtigt, dan kan het water er niet indringen en dan heeft dit geen effect.

In de winter maakt dit minder uit, want dan zijn hoeven meestal vochtig genoeg.

Of je nu op een droge of vochtige hoef smeert, dat maakt naar mijn mening weinig verschil uit.

Is er volgens jou een groot verschil tussen de verzorging van de hoeven in de lente/zomer of herfst/winter?

Ja, dat vind ik wel. Je zit sowieso met het verschil in weersomstandigheden. In de herfst/winter zit je in het vocht en in de lente/zomer heb je met de droogte te maken. In de zomer gaan de hoeven dus makkelijker scheuren en groeien de hoeven sneller. De hoefsmid zal dus sneller moeten komen. In de winter groeien ze minder snel, dus kan een hoefsmidbezoek met één à twee weken verlengd worden. Ook naar rotstraal toe bijvoorbeeld moet je in de winter veel harder opletten dan in de zomer. In de zomer heb je dan weer vaker brokkelhoeven.

Is er volgens jou een verschil tussen de paardenhoef van vandaag en deze van een aantal jaren geleden?

Ik heb nog niet zo’n lange ervaring in de smederij, dus over de verschillen nu en pakweg vijftien jaar geleden kan ik me niet echt uitspreken. Maar ik merk wel dat er meer paarden zijn met standafwijking, plattere voeten, zwakkere voeten, zwakkere zolen enzovoort. Dit komt volgens mij vooral omdat ze op prestatie gefokt worden. Maar ik heb niet genoeg referenties uit het verleden om me daar echt ten volle over uit te spreken.

Wat is de meest voorkomende fout dat mensen maken in de verzorging van de hoeven?

Goh ja, mensen lezen vaak vanalles op internet en het staat ook vaak op de hoefproducten, maar biotine in een hoefolie of vet, dat werkt niet. Biotine moet via de voeding worden opgenomen in het bloed om te kunnen werken. Dus of je dit nu op de hoeven smeert of niet, dat gaat niet helpen.

Ook gaan mensen automatisch meer olie en vet smeren bij paardenhoeven die al brokkelen of scheuren terwijl ze eigenlijk net met water de hoeven zouden moeten bevochtigen.

Ze denken dus ‘hoe meer ik smeer, hoe elastischer mijn hoeven zullen worden’, maar dat is eigenlijk een misvatting.

Heeft een paard volgens jou hoefijzers nodig of niet?

Er zijn heel veel paarden die perfect zonder beslag kunnen functioneren. Maar als mensen bijvoorbeeld veel gaan wandelen met hun paard en ze lopen op kiezelsteentjes of zo, dan hebben de paarden daar toch vaak last van en dan is beslag wel belangrijk. Ook bij paarden op sportstallen die vaak in de molen gaan en op jumping vijzen ingedraaid krijgen, is een ijzer een goede oplossing om hun hoeven mooi en praktisch te onderhouden.

Met specifieke ijzers kan je ook vaak (kleine) ongemakken verhelpen zoals een gevoelige zool of vaak struikelen of zo.

Dus is het echt nodig? Nee, dit is enkel in een heel klein deel van de gevallen echt noodzakelijk, maar het is vaak wel comfortabeler voor de paarden met ijzers dan zonder.

Heel erg bedankt voor je tijd en raad!

GereLAteerde berichten

Bekijk ons aanbod ondehoudsproducten