Door: Jerika Cloots     Categorie: Paard, Hulpteugels, Longeren

Advies van een speciaalzaak: hulpteugels aan de longe

Het is niet de bedoeling dat je een hulpteugel constant gebruikt, want je paard zal zich hier ook tegen beginnen verzetten.

We vinden het opvallend dat we immens veel vragen krijgen over hulpteugels, daarom leek het ons nuttig om hier deze keer ons artikel aan te wijden. Meer nog: we gaan het twee edities over hulpteugels hebben. Dit keer krijg je een algemene uitleg en gaan we dieper in op hulpteugels die tijdens het longeren kunnen gebruikt worden. In de volgende editie richten we ons dan extra op hulpteugels die ook onder het zadel gebruikt worden.

Waarvoor dient een hulpteugel of wat is een hulpteugel?

Hulpteugels zijn teugels die we extra aanbrengen bij een paard (al dan niet bereden) om het in de gewenste positie te brengen of om bepaald gedrag te corrigeren. Het is dus bedoeld als extra hulp bij de andere hulpen (zit, houding, been, hand). Het is niet de bedoeling dat je een hulpteugel constant gebruikt, want je paard zal zich hier ook tegen beginnen verzetten.

Een hulpteugel moet op de juiste manier afgesteld zijn om een goede inwerking te hebben. In principe moet de inwerking ervan stoppen op het moment dat het paard in de juiste houding loopt. Zo wordt het hiervoor beloond en kan de conditionering naar juiste houding beginnen.

Waarom grijpen ruiters naar een ‘hulpteugel?’

We willen allemaal dat ons paard mooi ‘rond’ loopt met een opgerichte houding en liefst nog zonder gewicht in de hand. Maar paarden doen helaas niet vanzelf wat een ruiter wilt. En vaak, te vaak, wordt de schuld dan bij het paard gelegd en grijpt de ruiter naar een strenger bit, een zwaardere spoor of één of andere hulpteugel.

Daarom willen we in de eerste plaats benadrukken dat elk paard de tijd moet krijgen om zijn job te leren op een ongedwongen en ontspannen manier. Geen enkele ruiter is perfect of voelt altijd wat er fout gaat in de hulpen waardoor het paard niet reageert op de gewenste manier. Laat je dus bij staan in de training van je (jong) paard. Gebruik nooit een hulpteugel waarvan je de juiste werking niet kent of waarvan je niet weet hoe je hem correct moet aandoen bij je paard.

Verschillende hulpteugels

Er zijn heel wat verschillende hulpteugels. We maken het onderscheid tussen hulpteugels waarmee je best aan de longe werkt en in de volgende editie van Hippo revue gaan we dan dieper in op de hulpteugels die je ook onder het zadel kan gebruiken.

Eerst en vooral willen we benadrukken dat je paard gewoon moet zijn aan het longeren voor je een hulpteugel kan gebruiken. Het paard moet de bevelen van zijn trainer goed kennen en vlot uitvoeren. Pas als dit zo is, kan je een hulpteugel toevoegen aan het trainingsschema van je paard. Het is niet de bedoeling dat je je paard uren en uren laat lopen met een hulpteugel, kortere en geconcentreerde training zijn het meest efficiënt. Wissel ook al eens af met de verschillende soorten hulpteugels en let vooral goed op wat je paard het best aanvaardt.

De bedoeling bij het longeren met een hulpteugel is dat je paard uiteindelijk meer ‘gesloten’ gaat lopen. Uiteindelijk, want dat komt pas na de lage ontspannen voorwaarts neerwaartse houding en het zo stapsgewijs opbouwen van een opgerichte gesloten houding.

De meest gekende hulpteugels zijn de bijzetteugels, gogue, chambon, Pessoateugel en het ‘touw’,…

Shampoo, ontklitter, hoefolie en andere producten (hangt af van de mate van toiletteren. Dit wordt verder in ons artikel uitgelegd)

De bijzetteugel

Een bijzetteugel is een lederen riem met een rubberen ring in bevestigd. Je hebt ook uitvoeringen met een lange elastiek en een kort lederen stuk. De ene kant (het kortst bij de rubberen ring) wordt bevestigd aan het bit en de andere kant aan het zadel of de longeersingel. Bijzetteugels doen je paard zijn hoofd buigen naar de kant die jij wenst (binnenhand) door de ene bijzetteugel wat korter te zetten dan de andere. Je kan ook nog verschil maken door de hoogte waar je de bijzetteugels aan de singel vastmaakt. Hoe lager aan de singel, hoe lager dat je paard zal lopen. Bijzetteugels zijn gemakkelijk te gebruiken, maar gaan ook snel ‘doorhangen’ als het paard het hoofd te diep buigt. Op dat moment verliezen de bijzetteugels hun nut.

Chambon

Een chambon is een riempje met twee ringetjes aan dat aan het kopstuk wordt vastgemaakt. Met clipjes vastgemaakt aan de singel lopen twee koordjes van tussen de voorbenen van het paard door de ringetjes naar het bit. Een chambon moet ervoor zorgen dat een paard beter voorwaarts neerwaarts zou lopen, maar in principe, als het paard dit wilt, kan het zijn hoofd nog naar voren brengen.

Gogue

De gogue lijkt qua principe erg op de chambon, maar vraagt meer nageeflijkheid. De riempjes lopen immers niet alleen van de singel naar het bit en het hoofd, maar keren ook weer terug. Hierdoor ontstaat een driehoeksverbinding die je paard een mooie benedenwaartse druk gaat geven om zijn rugspieren te ontwikkelen.

Pessoateugel

Een pessoateugel ziet er erg ingewikkeld uit, maar eenmaal het juist is afgesteld en je het een paar keer gebruikt hebt, is het relatief eenvoudig. Het is bedoeld om een iets verder doorgereden paard mee te longeren. Als je paard zich sterk wil maken aan de voorkant, voelt hij de broek tegen zijn bilspier aandrukken. Hierdoor wordt de achterhand net gestimuleerd om verder onder te treden en zal het zich meer verzamelen en meer gedragen lopen. Het effect van de pessoa teugel hangt veel af van de manier waarop je de teugel gebruikt.

Je start het werk aan de pessoateugel altijd op de laagste houding. Je bevestigt de twee musketonhaken aan de ringen onder de buik van het paard. De teugel loopt dan langs de achterhand, door de laagste ring via de katrollen aan het bit naar de ringen onder de buik. Op deze manier gaat je paard zijn rugspieren aanspannen en gebruiken. Ook de spieren boven aan de schouder en de hals worden in deze houding gebruikt en getraind.

Voor je paard vraagt de pessoateugel enige aanpassing. Hij moet leren in balans te lopen met de teugel aan en dit vraagt tijd. Train de eerste keren niet te lang met de pessoateugel en doe alleen deze lage houding. Galopperen doe je best pas als de balans in stap en draf constant is. Als ook de galop mooi constant is, kan je overgaan naar de volgende houding: de middel-hoge houding.

Bij deze houding loopt de pessoateugel vanaf het bit naar de op één na onderste ring van de longeersingel. Zo komt de hals iets omhoog, waardoor je paard de spieren in het midden van de hals gaat aanspannen en gebruiken. De spieren bovenaan de schouders worden ook nog steeds goed gebruikt. Ook de rugspieren worden in deze houding nog verder getraind. Ook hier geldt ook weer: eerst een goede balans in stap en draf en dan pas galop. Lukt dit ook, dan kan men weer een stapje hoger: de hoge houding.

De hoge houding is te vergelijken met de houding onder het zadel tijdens een dressuurles. De teugel wordt in een ring hoger vastgemaakt dan in de middel-hoge houding. De hals komt nog meer omhoog. De spieren die nu extra moeten gebruikt worden, zitten boven in de hals. In deze houding worden alle spieren in hals en rug gebruikt. Ook hier moet het paard weer in de stap en draf in balans lopen voor de galop mag gevraagd worden. Deze houding is dé houding om de balans in de galop te verbeteren. Het paard moet zichzelf dragen (op de achterhand) en traint zijn balans echt.

Als dit allemaal goed loopt, kan je eventueel nog voor extra oprichting gaan in de ‘dressuurhouding’. De pessoateugel wordt dan gekruist vastgemaakt: de musketon die van de linkerkant komt, wordt aan de ring aan de rechterkant vast gemaakt en omgekeerd. Deze houding dient om de oprichting in de hals optimaal te trainen. Je kan dit echter allen vragen als de balans goed is en het paard zijn hals, rug en achterhand juist gebruikt. Dit wordt alleen bij de hogere niveaus gevraagd.

Halsverlenger/Elastiek

De halsverlenger of elastiek is een hulpteugel die zeer geschikt is voor jonge paarden, net door zijn elasticiteit. En ook wel een beetje omdat het snel verstelbaar is en dat kan  bij jonge paarden wel eens nuttig zijn. Deze hulpteugel loopt achter de oren langs, door de bitringen heen en wordt vervolgens tussen de voorbenen of aan de zijkant op de singel vastgezet. De werking ervan is vergelijkbaar met die van de chambon, maar er is wel een groot nadeel: paarden gaan snel hangen op dit soort van hulpteugel. Je moet er hier steeds goed opletten dat je paard goed vooruit blijft lopen.

Het ‘touw’

Vroeger gebruikte men hiervoor een gewoon touw, nu wordt er een licht elastisch touw gebruikt die het gebruik nog net iets makkelijker maakt. Je kan het touw op verschillende manieren bevestigen. De meest gebruikte methode is het midden van het touw op de rug van het paard leggen en dan via de bovenste ringen van de longeersingel het touw naar het bit laten lopen en dan weer terug naar de singel. Je maakt het touw makkelijk vast aan de singel met een simpel knoopje. Als je het touw aan één kant verstelt, kan je stelling vragen. Als je het touw lager aan de singel bevestigt dan laat je je paard in een lagere lijn lopen. Voor een extra lage houding bevestig je het longeertouw door de voorbenen aan de singel.

Soft touch longeerhulp

Een vrij nieuwe vorm van longeerhulp die zeer zacht is en dus in de toekomst waarschijnlijk meer en meer gebruikt zal worden, is de soft touch longeerhulp. Het bestaat eigenlijk gewoon uit een zachte koord omwonden met wol en 2 bevestigingshaakjes met ringen. De zachte touw ligt langs de schoft naast de ellebogen door de voorbenen en wordt dan door één of twee ringen aan het bit bevestigd. Het paard loopt op een ontspannen manier, maar gebruikt toch zijn rugspieren optimaal.

Hier vind je ook de link naar een youtube filmpje waar je de werking van deze longeerhulp kan bekijken: http://youtube.be/Ofl4iGqHueo

Belangrijk om te onthouden bij dit artikel is dat je bij het longeren steeds rekening moet houden met de leeftijd en niveau van je paard. De conditie en de balans waarmee je paard loopt op dat moment. Neem je tijd om het longeren met hulpteugels onder de knie te krijgen en geef je paard ook tijd om te wennen aan de gebruikte hulpteugel.

Train nooit te lang en wissel af. Gebruik je creativiteit om de nieuwsgierigheid en alertheid van je paard aan te wakkeren en verzet door verveling tegen te gaan. Kijk steeds goed uit naar hoe je paard reageert en ga hier ook op in. Vindt hij een bepaalde manier van trainen leuk, gebruik dit dan. Lukt het niet te best, probeer eens iets anders. Schuif de schuld niet te snel op je paard af en geniet, want dit is vaak hét ultieme middel om iets te bereiken.

We hopen dat je met dit artikel een duidelijker beeld gekregen hebt van de verschillende mogelijkheden van de hulpteugels tijdens het longeren. Als je hierover nog vragen hebt, dan mag je ons gerust mailen (info@clootsruitersport.be) of langskomen in de winkel. We helpen je graag verder.

GereLAteerde berichten

Bekijk ons aanbod hulpteugels