Door: Jerika Cloots Categorie: Paard, Hulpteugels
Advies van een speciaalzaak: hulpteugels onder de man
Paarden houden, verzorgen en berijden is niet zo simpel als het lijkt. Er komt heel veel bij kijken. Ook wij, en wij zitten met onze familiezaak al meer dan 30 jaar in het vak, leren nog elke dag bij. Daarom bespreken we regelmatig een actueel onderwerp op onze blog, met de nodige tips en tricks zodat jullie niet hetzelfde leergeld moeten betalen als menig ander ruiter. Als je zelf een onderwerp hebt waar je veel vragen rond hebt, mag je dit gerust doormailen. Dan kunnen wij het misschien de volgende keer behandelen. Ook als je over het nu besproken onderwerp nog vragen en/of opmerkingen zou hebben, staan wij klaar om dit te bekijken. Mail gerust! Dit kan je doen naar info@clootsruitersport.be.
Bovendien zal je paard, als je teveel en te lang na elkaar, gewenning vertonen op de hulpteugel of zelfs in verzet gaan.
In de vorige editie van Hippo Revue werd al aangekondigd waarover we het deze keer zouden hebben: hulpteugels die je best onder het zadel gebruikt. Voor we specifiek ingaan op de verschillende soorten die er zijn, willen we toch nog even kort herhalen wat een hulpteugel is en welk doelen ermee bereikt kunnen worden.
Korte herhaling: wat is een hulpteugel en waarvoor kan deze gebruikt worden?
Een hulpteugel is een teugel die we bovenop onze gewone teugel aanbrengen bij een paard om het paard in de ‘juiste’ positie te brengen of om bepaald gedrag te corrigeren. Deze hulpteugel komt erbij, als een extra hulp bij de andere hulpen (zit, houding, been, hand). Deze is dus zeker niet bedoeld als je hoofdhulp of de hulp die het nu ineens allemaal gaat oplossen. Bovendien zal je paard, als je teveel en te lang na elkaar, gewenning vertonen op de hulpteugel of zelfs in verzet gaan.
Er zijn heel wat hulpteugels op de markt, sommigen worden gebruikt aan de longe, andere onder de man. We beperken ons hier tot de hulpteugels die gebruikt worden onder de man waarbij de meest gekende de martingal, slofteugel en thiedemanteugel zijn.
Martingal
De martingal is een zeer populaire hulpteugel bij het springen. Het is een lederen riem die vastgemaakt wordt aan de singel en tussen de voorbenen doorloopt. Het andere uiteinde van de riem vertakt zich in twee delen met aan de uiteindes een ijzeren ring. De teugels worden door deze ringen gestoken. Een tweede riem houdt deze riem omhoog en wordt om de hals van het paard vastgemaakt (collier).
Het doel van de martingal is het omlaag houden van het hoofd van je paard. Hij zorgt er ook voor dat als je paard het hoofd in de lucht smijt, er een hoek wordt gevormd in de teugels. Zo zal het bit inwerken op de lagen (zeer gevoelig deel van de mond) en zal je dus meer controle hebben.
Slofteugel
De slofteugel (vaak gewoon ‘slof’) genoemd, heeft als doel de opwaartse beweging van je paard te begrenzen. Hij bestaat uit een lange lederen of linnen riem zoals gewone teugels. De twee uiteindes worden vastgemaakt aan de singel en lopen tussen de voorbenen naar het bit en van daaruit naar de handen van de ruiter. Een ruiter heeft dus steeds 2 paar teugels in de handen en dit maakt dat een slofteugel niet voor beginnende ruiters is bedoeld.
De slof kan eventueel ook vastgemaakt worden aan de zijkanten van de singel en van daaruit naar het bit vertrekken. Op die manier heeft de slof een meer zijwaarts begrenzende werking.
Thiedemanteugel
Een mengvorm van bovenstaande hulpteugels, de martingal en slof, is de thiedemanteugel. Het is net als de martingal een riem die aan de singel vastzit en zich dan vertakt in 2 riemen. Aan de uiteindes van deze riemen zitten clipjes. De smalle riemen lopen net als bij de slofteugel door de bitringen en worden dan met de clipjes vastgeklikt op de teugels. Op de teugels zijn om de 10 cm D-ringetjes vastgemaakt, dus je kan kiezen hoe ‘streng’ je de thiedeman gebruikt.
Een thiedeman kan heel nuttig zijn als je paard het hoofd te hoog houdt. Door de bevestiging treedt hij dan in werking en zorgt ervoor dat je paard zijn hoofd in de juiste houding brengt.
Anders dan bij de slofteugel wordt hier de inwerking van de ruiterhand beperkt. De lengte van de hulpteugel is immers vastgezet door de aanhechting aan de D-ringen en niet aan de ruiterhand.
Equi smart control
De equi smart control is een zeer nieuw soort van ‘hulpteugel’ op de markt. ‘Hulpteugel’ tussen aanhalingstekens omdat het niet echt een teugel is, maar een stukje metaal dat je moet bevestigen onder de paardenkin. Daaraan hangen riempjes die je moet bevestigen aan de vlindertjes van je teugels. Op deze manier creëer je een soort van hefboom die je paard nageeflijk maakt doordat het bit gestabiliseerd wordt in de paardenmond. Dit is zeer aangenaam voor je paard en geeft vertrouwen. Tijdens het rijden zorgt de equi smart control ervoor dat het bit constant op dezelfde plaats blijft, ongeacht de hals en/of hoofdhouding.
Als de ruiter de teugels gaat gebruiken om bij te sturen, ontstaat er een licht neerwaartse centrerende kracht op de bitringen, zonder dat het hoofd op de hals in hun natuurlijke beweging gehinderd worden. De zeer lokale en gerichte, zacht inwerking op het bit en het behoud van de totale bewegingsvrijheid van hals en hoofd gaan het paard extra relaxeren. Door die samenwerking kan de ruiter, naargelang de discipline die hij beoefent, intensiever gaan verzamelen of ontspannen, oprichten of voorwaarts- neerwaarts rijden.
Elastiek/halsverlenger
De elastiek (of halsverlenger), de naam zegt het al, is een hulpteugel vervaardigd uit een zeer elastisch materiaal. Hij wordt bevestigd achter de oren van het paard, loopt dan door de bitringen en wordt dan uiteindelijk aan de singel verbonen. Hetzij onderaan, hetzij aan de zijkant. Op deze manier wordt de hoofd-halshouding gecorrigeerd, maar wordt dit niet als lastig aangevoeld door de paarden.
Het nadeel is wel dat paarden nogal makkelijk gaan hangen op rekbare materialen en de rug minder gaat gebruiken. Je moet er dus steeds voor zorgen dat je paard goed voorwaarts blijft lopen.
Driehoeksteugel/pullmanteugel/driepuntsteugel
Een hulpteugel die op verschillende manieren benoemd wordt. Vaak weten mensen door de verschillende benamingen die er in omloop zijn, wat je bedoelt.
Deze hulpteugel is een variant op de bijzetteugel, maar geeft je paard wat meer ruimte om voorwaarts-neerwaarts te rijden.
Deze teugel zit vast aan de singel en loopt dan tussen de voorbenen door. De gesplitste delen gaan dan naar de bitringen. De teugel loopt dan door de ringen naar de zijkant waar je de teugel bevestigt aan de singelstoten.
Het is dus een iets gematigder hulpteugel dan de bijzetteugel en dus ook beter aan te raden om onder de man te gebruiken dan de bijzetteugels.
Om te onthouden
Hulpteugels zijn bedoeld als hulpmiddel, dit wil zeggen dat je ze niet constant mag gebruiken. Niet alleen om verveling tegen te gaan of zelfs gewenning, maar ook vooral voor de spieren die extra moeten werken bij het gebruik van een hulpteugel, niet te zwaar te belasten. Doe het gematigd en train ook vaak genoeg zonder hulpteugel.
Hou vooral ook rekening met de leeftijd en trainingsniveau van je paard. Een jong paard dat nog niet rechtdoor kan lopen, moet je niet aan een hulpteugel hangen om volledig rond te lopen. Een ouder, stijver paard kan je ook niet ineens gaan rond rijden door er een slof aan te hangen!
Vraag vaak en genoeg advies bij het uitkiezen van je hulpteugel en laat je goed informeren over hoe je hem precies gebruikt. Neem er je tijd voor en denk ook niet dat door één keer met die hulpteugel te rijden, het nu ineens allemaal wel lukt. Laat je paard dus ook wennen aan de nieuwe hulpteugel.
En vooral: blijf trainen. Dit is vaak de enige, juiste manier!
We hopen dat je met dit artikel een duidelijker beeld gekregen hebt van de verschillende mogelijkheden van de hulpteugels tijdens het rijden. Als je hierover nog vragen hebt, dan mag je ons gerust mailen (info@clootsruitersport.be) of langskomen in de winkel. We helpen je graag verder.
